Hi ! Welcome to my blog ! I hail from the North Eastern State of India called Assam.I am a student of Indian Institute of Management, Udaipur. I have a varied interests in History, Politics, Business, Music and Sports.
Veer Sambhudhan Phonglo 26th February, basaing Marbari, 1850 Maithai ha Maibang rogong ha Longkhor nolaih ha hajaiba. Boni bupha ni bumu Mungmajng Dephrondao Phonglo odehe bomani bumu Kathgaidi Phonglo. Bonsi khrib jang khaplung bowa, bonsini bumu jakhade Sombhudhan, Amakan, Ramring, Ramakanta odehe Haisolung. Sombhudhan kaphlung bowa ni radao thaoyaba. Sombhudhan Longkhor nohlai ha hajaiba. Gunjung ha khaisa dongbani yahon ha Saopre Nohlaiha thanglaba.
Sombhudhan Saopra nohlai haning deba-juba, naga jaba odehe khrib jadi khushi habo boning hoja jahi baigoba.Nohlai ha Naga hoja jahi Hangso Bishu jiba. Yahon ha Saopra nohlai ni sing bonshi nokhorsi jang Semdikhor(Semkhor) nohlai, Mahur rogong ha jaibu phinhi, Sombhudhan Mungshridi Nasaidi jang nohjaba.
Sombhudhan aansa nising ning hamsining raobi odehe baoba thubi. Bo madai Sibrai khe soware.Sombhudhan Guphusarao(British) ni yawaithai khe jajaoya odehe kha-laophuya hi masi dol khaba odehe Guphusarao jang jabah dainlaiba. Boha Sombhudhan buni dol khe slingrimane (Training) khlaihi Maibang khe bono (headquarter) khalaiba. Odehe buni dol ni bumu khe 'Madairao' thihi dengba.
15th January 1882 maithaiha Sombhudhan Phonglo boni dol khe lapha hi Gunjung nohlai ha Guphusarao jang dainlaiba. Boha Guphusarao ni gedeba jahi dongba Major Boyd.
Gunjung ha Guphusarao jang dainlaiba ni yahon ha Sombhudhan bonsini nokhor odehe dolkhe laphahi Cachar ha thanglaba. Odehe nohlai nohlai thangpha langhi dol khapalangba. Sombhudhan yahonthao ha bonsini nokhor khe Egraling nohlai ha (Khaspur rogong ha) deng hi , Bo boni dol khe laphahi Bhuban hading ha donghiba. Yahon ha 12th February basain Simbari, 1883 maithai ha Sombhudhan jarni buma-bupha dongyaba Egraling nohlai phaibaha Guphusarao jang daingthai jaoba.
Sombhudhan damra gabani yahon ha boni nobrajik Nasaidi bisk Duridikhe labuhi N.C.Hills ni Longma nohlaiha phaiphin laba. Boni yahon ha Nasaidi 1928 maithai ha dambra gahi thanglaba.
Kalachand masi hasao rajini bumu ganang hathani. Ebo Maibangmah Rajathani Sub-division ni masi Mouja gedeba dongba. Dimasa jomsi jang gabang dong-yabah thani, majangsisi Mahur dibu dergong baigni sersing giding nohlai gejer ha hadi gowar.
Kalachand ni majangmah hadi hawar jang
Sersing giding haju harang
Bongraling ja gablaidu,
Nuhabase gakhrang gili
Wasiling lang gablaidu.
Ashari badaing phaibunang
Dijang gblai hadi hawar,
Nuhabase Dimalang warilai
Ali khotai diha gaolem bainang
phojlop phojlop
Nalamaha ancharao langtha
dugurnang phongslo phongslo.
Hadi gejer mai hosa khainang phli phli
Aadung ajang phurikho ha
Phainang beren beren,
Nalamahkhe disurnang siri siri
Naga malah musa kaolai miri miri
Maising mailao phaibunang
Mahur dibu raingbunang
Naga malah beren beren longthai
khroh ha rif sunang
Malah majang saogur majang
dergong jnaphlanang
Barbai sobasi midimphlungba
sabon bahai jang.
Mahur dergong warbasi phulili
adongsa ni rhijamphain,
Mahur dibu khamkhaning
Habsao ni dukhu blaodu
Hadi gejer songkhaning
Jalangmah sain gejer hukhrima blaodu.
Elai majangthani bedehe Kalachand thihi bumu maiba? Manang ha Kalachand hadi hawar jamani sgang ha bangla wari basaoni longrao sao ha masi raji dongba. Bo rajiha saosi bumu ganang khrao dongba , bo subung bo bublini hisab jang ganang desabi malai jang bo milibi. Boni bumu Kalachand thihi khrib bo mithire. Asol bumu Kalachand Dibragedesa Banglaima juluni basa. Boniha rja rja miseb dongba. Bo miseb khrangma ni hathani hamjaobani khlaihi eraha raji khahi dongba. Hading khro ha raji khabani bo rajini bumu Hading nohlai thihi malai mithire.
Malaini jadi Sri Krishna madaikhe Kalachand thi mithire. Madai Krishna mushu raokhiba jahi hathani khe naisore, mushu yerdaore. Thik olaining Kalachand Dibragede miseb raokhiba jahi jini Kalachand hadi khe jing Dimasa ne galangba. Thikala bo Kalachand Dibragede khe soyong Krishna baokhabo gajai janang niya. Boning ebo hadi khe yaosisengriba. Bardingfa ni basa Kalachand ni miseb khe raokhi hi dongba Kalachand giribani yahon ha boni miseb gamagumu jatharba , malai bubra jatharlaba. Thaidon Hagjer bo Kalachand ni miseb khe maipha kha kho.
Kalachand hadini baan 1902 maithaiha khajenba. Dorposing Hojai mujari jahi dongba ha bokhe malai Linglang Mujari thihi mithire. Bo mujari ebo nala khebo khusoriba. Bo bubli ha Girish Saab SDO jahi dongba. Bo bo juruphaba. Bo bubli ha Dorposing ni bumu jang Dorposingpur thihi dongba. Duha Sulikantapur thihi mithidu. Yahon ha 1956 maithai ha Kalachand nala ha hamsisi di phairiphuba.
Kalachand mouja ha khrib jang nohlai 30(thimji) jadu, boha Motibra Gajam nohlai radaothao, bo nohlai khe Dima Raja phaiba ha kharilangba ne. Dima Raja daophabu baha dusmon phaibai khala gaso mani Motibra ni suru suru Khejurbond jang Disagrain 1924 maithai ha raji khaba. Ragho nolaih raji khe Dibragedesa rao naijen phaiba , sgangni Kalachand bo Dibragedesa odebani Ragho nohlai ni bumu Notun Kalachand jahi thaoba.
Kalachand constituency ha total population 10000 basao jadu ode 3700 voter jadu. Kalachand ha sakri danghi dongyarao 5% sening, 95% hadam danghi, yawai thanghi jarni nokhorkhe mathangdu. Odebani jarni basa bisik khe hamba school ha pori rilai phuya thaoladu.Subung buthu ni hamba baothai dongkhabo khusi ha phanang phuya. Mel khamba ha grao reblai ba oraning thaolaba. Kalachand ha ringyarao, gnangrao girikhabo nangbaha malaikhe juru laiba hambi. Kalachand ni subung rao jadini somaj, dara-disa khe nangjaoyarao se odebani duha sosi Dima dara Kalachand ha dong kho.Malaini ha naibai ma nangya kho.
Kalachand haphaiha 30(mathimji) L.P. School, 4(mabri) ME School, High School 2 (magin) jadu. Post Office 2(magin) Mupa, Khejurbond. Bajar masi, dispensary magin jadu, ode DIET office masi. Railway station magin jabamu Mupa jang Kalachand. Thikabo duha Line Dedaoyaba (BG) phaibani Kalachand station khe sugukha. Polling station duha sosi 5(mabowa) jahi dong. Ebo buthuni lugu ha Irrigation, seed farm, sericulture Department dongphadu. Dagalai 2010 maithai ni January badain sosini dataha maiba, masi magin rebma blaohi thaola phure eraha bislai rebkha bokhe malaini ha singhi rikhihise rebba. Khrib maithai aar subung ni bumu jasoyalaphure. Ebo ha juruyaba Sri Rosendra Nunisa, Khejurbond ni.
Dimasa samaj ni dara-phara bedehe slamba, sumu yader khe remdada slamba bu buthukhe rebma thikala phinsi phingni laisiha jaoya. Sum bedehe thikade dhara-phara la hamsining bangbi. Hajaiba-thoraiba ni phrang thiba-baiba, maimutharba soshini dara thisophuya. Madai haithini dara se aar bangdaokho. Bishu marmi jibani bo olaining dara bangbi. Odebani khrib dara-phara ni yader khe rebyahi, masi magni dara khe sumjabani nangba bokhe rebdu. Dini dakhna ni jalai rao dekhu sgangrao mithidaomane.
Subung hasaoha nana jahi hajaikha thikaning hotmai jagaohi hah tharbani lugu-lugu daosa thaima nangdu,hojaijik barowajik ne bising yaophahi nanani buma-bupha paap golama nangdu. Sumo jabani thikhade gadaha Sengya Halodao bo daosa thaiya sanining jabah thangma nang hi thangdada phaiphin phuya hi thaolaba. Odebani daosa thaiba thiyaba subungne phantha nangdao thaoyaba dara jahi thaokha.
Olaining habsao hajai hi subung dambra ha hangai yaba jimu-gaingmu khe madairao ne rima nangre ne. Olai jimu-gainmu ribakhe phara khoba thire. Phara thiba ha jaadi bangbi,shoni-dosa,groho-dosa,ori-dosa,shankar-dosa,phara masniba-majabra aar gibin gibin thihi dongre. Bo buthu khe bilaiyaba phara, sumu badainha dain daokhu baha na daokhlai baha nangma? Bokhe sma naihi saikhuhi phara khoma nangre. Odehe niya thikhade gaso-suso, dibin-sibin , ghotna-bipot gede gede jaare thihi samaj ha dara dong.
Jukhu baha habo olaining dara bangbi. Sandi dangshingba ni phrang, phira thangba sosi. Grao khening thiha nang , saosi gini subung baola phure sumuni Sandi nangma, laothai nangma, sumuni khrong khama nangma? Thikabo ode niya. Dara khede manima nangning nangba se , saojang gini jang ruphuya.Dara ning Dimasa samaj ni discipline. Phadain hagong yaoma thikala, jar baraha yaoma oraha daopher pherhi dengma nangdadu. Daopher pheryaba subungse oraha phadain dangmaima. Mlai gibin subung dangphuya. Odelaining Chandi dangshingkha thikhase masaingjik saoshikhe miya saoshi jukhuma thihi bubra japhuba. Chandi ajaohi phinphinre thikade masaingjik yababo dai dosa (fine) rima nangre.
Disingba ha khrong khaba nibo olaining graothai dong. Gda ha Raja maasi niha Raja masi haing khama thihi tokhidada jukhuma basain khali hala jbase dainlaima khane. Bu niphrang dara masi thaobukha, haing khama thikabo lonya kha odebani khrong khahi sibaya rao jonhi dongba. Asaba subong bo phaire thikade bokhe habriya. Haingkhama gini ning thikade maya jang jugrik rikhase lonsima ode niya thikhade thikhade lonyakha ; thikabo gibi jang ning jugrik rihi hainthi khamane se phaiba thihi beedu thikala bo khrong khe masaingjik gede ni dolning rukhla lama. Ebo dara jukhu baha masi nangdao thao yaba dara.
Jukhu jaohi miya ni gede phera thanghi phin pherasa thisi msaingjik ni gede thangphinbahabo olaining dara dong. Koina Daman jang mamang thangthao ya. Asaba gibin subungkhe langphama nangdu. Sum jaba ni thikala gda ha jukhu jaoba gdainha koina-daman ginijang khlaihi haagong gg lubaha masi ghotna jaba thidu. Koina khe saojang denghi Daman baiji khushi thangda haba haning hasongse daman jasosi jahi phaidada bo koina khe langla khane. Yahon ha daman asol phaibala grao banglaikha, gni jang ning saogari baosi bani koina la jarni asol daman khe mithi phrangphuya kha. Yahon ha salisha bisar khamba hase saosi bisar-blaiyaba buddi gnang thiba thidu , sere asol daman buse ebo masaingjik khe maima aar asol daman thikha de ebo botol basa ha hab phuma nangma; olai habphuya thikhade bo subung daingjaoma - thibane. Hasong la bo grao khe khana hi bo koina khe maima ni lub jang tamphima jahi botol bising ha habkhane ; lugu-lugu bo botol khe phrojeb hi bo hasao khe waiha saokhribkha. Odejang se Daman asol koina khe maihi thaoba thidu. Buni yahon hase pherasa thangba ha mlaikhe langphama nangdu thihi dara thaoba. Dini dakhna habo ebo dara khe lonya thikhade, maniya thiakade hasong ni kharmin lai jaya thikabo, doda-khuda, bipot-apot goron la phure.
Elaining bishu marmi jibahabo banjik basa Naga-Hoja jathaoya thihi dara dong, hangsong manaohi bishu jikhaobaha gjaibaoni derga khe khaokhlai habani dara dong. Aar gibin gibin dara bangbi kho. Bo buthu yader ganang gaja se.
Elai laining thibani baibani, daoma-daosa daobani , maimu-tharba ni , maidikho gabani , Chongi khobani, mangkholung saobani dara bo yader ganang gaja se. Odebani saojang gnuijang jaba-jaya mithiya hi dara-phara khe ruma dabaobai.
"Stand up, be bold be strong. Take the whole responsibility on your shoulders and know that you are the creator of your own destiny. All the strength and succor you want is within yourself. Therefore make your own future." - Swami Vivekananda.